Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej - Od PWS do „Społem”

90 rocznica powstania i trwania w naszej miejskiej przestrzeni Powszechnej Spółdzielni Spożywców „Społem” stała się powodem napisania przez Jerzego Trudzika książki traktującej o historii PSS.

Jak sam autor zauważa „Społem” postrzegane jest w dalszym ciągu przez pryzmat czasów peerelowskich. Nic dziwnego! Były to bowiem dominujące, a często jedyne sklepy, znajdujące się na każdym miejskim osiedlu. Ludzie pamiętają jeszcze długie, niekończące się kolejki w czasach, kiedy na półkach dominował ocet. Jednak sklepy „Społem” zawsze dbały o swoich klientów i starały się o zaopatrzenie. Osiedlowy charakter tych punktów sprawiał, że wszyscy się znali i traktowali jak sąsiedzi. Ta serdeczność i wyjątkowość relacji pomiędzy sprzedawcami a klientami pozostała do dziś.

Jerzy Trudzik w swojej książce przedstawia historię bialskiej spółdzielni od pierwszego walnego zebrania w roku 1931 i powstania pierwszego sklepu przy ulicy Łomaskiej do czasów współczesnych.

Jednak początki spółdzielców sięgają roku 1906, kiedy to powstająca przy Fabryce Raabego kooperatywa spółdzielców stworzyła podwaliny pod przyszłość spółdzielczości na naszym terenie. W roku 1931 Status Spółdzielni Pracowników Wytwórni Samolotów został zarejestrowany w Sądzie Okręgowym. Celem spółdzielni była sprzedaż i kupno artykułów spożywczych i galanteryjnych.

Autor opisał charakter spółdzielni na przestrzeni dziejów jej funkcjonowania. Opracował statystyki, w których podał ilość istniejących na naszym terenie spółdzielni. Ciekawostką jest, że już w 1939 roku w Białej i powiecie działało 40 spółdzielni.

Spółdzielnie nie poddały się zawirowaniom wojennym nawet wówczas, kiedy zostały zlikwidowane przez władze okupacyjne. Przetrwały także rabunki po przejściu obu armii odbudowując po wojnie struktury spółdzielni. Odtąd „Społem” stale się rozwijało i poszerzało zakres swojej działalności. W roku 1967 PSS w Białej posiadał już 58 sklepów, liczne kioski i lokale gastronomiczne, 4 piekarnie, ciastkarnię, wytwórnię wód gazowanych i hurtownię piwa.

Lata dziewięćdziesiąte były okresem niekorzystnym dla spółdzielni, która musiała odtąd stawiać czoła ogromnej konkurencji na rynku gospodarczym. Jednak udowodniła, że potrafi przetrwać a nawet rozwinąć się i być  godnym rywalem w boju o klienta.

Pierwszego usystematyzowania dziejów spółdzielni dokonała Maria Lędzion, wiceprezes zarządu w latach 1981-2002, opisując w kronikach jej działalność.

Jerzy Trudzik podzielił książkę na rozdziały, z których każdy odnosi się do innego przedziału czasowego. Oprócz historii i opisania struktur spółdzielni, autor wiele miejsca poświęcił działalności społecznej, oświatowej i kulturalnej, w które to włącza się od samego początku istnienia spółdzielnia spożywców. Organizowanie festynów, konkursów, wspieranie organizacji społecznych czy też powołanie do życia chóru to tylko nieliczne przykłady zaangażowania w życie mieszkańców miasta.

Na łamach książki znalazło się miejsce na przedstawienie sylwetek prezesów PSS „Społem” oraz zdjęcia zespołów pracujących w poszczególnych placówkach.

Książka jest ukłonem w stronę świętujących Spółdzielców. Tworzą oni historię naszego miasta i w końcu są ważnym elementem naszego codziennego życia. Spółdzielnia „Społem” trwa i stawia sobie coraz to nowsze wyzwania by być wiodącą firmą na rynku.

Książkę Jerzego Trudzika można odnaleźć i wypożyczyć w Dziale Wiedzy o Regionie naszej Biblioteki. Zapraszamy!