Pierwsze godziny II wojny światowej na Podlasiu
1 września 2022
Są takie wydarzenia w dziejach naszego narodu, o których pamiętać powinien każdy z nas. Jedną z takich dat jest 1 września 1939 r., który rozpoczyna jeden z najcięższych okresów historii Polski.
Pierwszego dnia II wojny światowej o godz. 5:00 rano hitlerowskie lotnictwo rozpoczęło bombardowanie lotniska wojskowego w Małaszewiczach, które na wypadek wojny miało stać się główną bazą materiałową i ośrodkiem zapasowym kadr personelu latającego. Początkowo, niemieckie „Dorniery” zbombardowały w Małaszewiczach blisko 8 polskich samolotów, a kilka minut później nadleciała kolejna fala ataku i ponownie rozpoczęto bombardowanie, w wyniku, którego uległy spaleniu dwa hangary a 12 żołnierzy poniosło śmierć.
Bombardowanie Białej Podlaskiej nastąpiło o godz. 6:20 dokonał tego jeden samolot typu „Dornier”, który wykonując lot rozpoznawczy nad Bialską Wytwórnią Samolotów i lotniskiem przyfabrycznym zrzucił bombę zapalającą, powodując przy tym stratę jednego magazynu PWS. Tego samego dnia, w czasie kolejnego nalotu śmierć poniosło 4 żołnierzy i uszkodzono kolejne budynki PWS. Niemieckie samoloty zrzuciły bomby również na centrum miasta Białej Podlaskiej, na Wolę oraz wieś Łózki - zginęło wówczas wielu cywili. Tego samego dnia samoloty niemieckie ostrzelały dodatkowo z broni pokładowej stację PKP w Międzyrzecu Podlaskim.
Niżej prezentujemy fragment wspomnień Stanisława Rogowskiego, nauczyciela z Międzyrzeca Podlaskiego, który tego feralnego dnia pełnił służbę na posterunku obserwacyjno-meldunkowym OPL w Międzyrzecu Podlaskim:
„Odebrałem wiadomość, że zbliża się w kierunku Białej eskadra samolotów niemieckich. Natychmiast zaalarmowałem miejscowy posterunek Policji Państwowej na ul. Warszawskiej i stanowisko OPL na dworcu kolejowym w Międzyrzecu i lotnisko w Białej Podl. Po kilkunastu minutach dał się słyszeć huk silników, a ślad za nimi pojawiły się wrogie maszyny lecące wzdłuż torów kolejowych, nisko tuż, nad drzewami. Ktoś odważny oddał do nich kilka strzałów ze stacji kolejowej, bez skutku oczywiście, a niemal równocześnie usłyszałem w słuchawce aparatu ostry głoś komendanta policji, który oświadczył gwałtownie, że mój alarm był fałszywy, że to były nasze samoloty i że odpowiem za to przed sądem wojskowym. W tym momencie dało się słyszeć kilka potężnych eksplozji – to właśnie rozpoznane przeze mnie i zapowiedziane samoloty zrzuciły śmiercionośny ładunek na lotnisko w Białej Podl. W drodze powrotnej zdążyły jeszcze one ostrzelać z broni pokładowej stację międzyrzecką. Niebawem pojawił się w moim posterunku w publicznej szkole powszechnej komendant policji, wyrażając publicznie ubolewanie z powodu swojego poprzedniego zachowania się wobec mnie…”.
W zbiorach Działu Wiedzy o Regionie MBP w Białej Podlaskiej zgromadziliśmy wiele opracowań dotyczących września 1939 r. Są wśród nich nie tylko prace naukowe, ale także pamiętniki i wspomnienia drukowane w książkach oraz dostępne w formie niepublikowanej – maszynopisów, a nawet rękopisów.
Zapraszamy również do obejrzenia wystawy pt. „Wrzesień 1939 w prasie ogólnopolskiej”, która zlokalizowana jest w holu głównym na I piętrze Miejskiej Biblioteki Publicznej w Białej Podlaskiej.
Serdecznie zapraszamy!
