Miejska Biblioteka Publiczna w Białej Podlaskiej - Czy bialscy Sobiescy byli potomkami króla Jana III…

Biała Podlaska, niegdyś Biała Książęca, skupiała wielu ciekawych ludzi a dwór Radziwiłłów był ku temu świetną okazją. Żoną księcia Michała Kazimierza Radziwiłła była Katarzyna Sobieska, siostra króla Jana III Sobieskiego. Ona to wzięła pod opiekę Annę z Sanguszków, którą wydała za mąż za swojego syna Karola Stanisława Radziwiłła.

Nazwisko Sobieski znajduje się w księgach metrykalnych parafii św. Anny w Białej. Jest to nazwisko powszechnie występujące w Polsce, dzięki wielu nadal istniejącym liniom rodu, pomimo wygaśnięcia linii potomków króla Jana. Status społeczny Sobieskich był bardzo zróżnicowany. Jan III był królem, należał do magnaterii. Ale przeważająca część rodziny należała do średniej szlachty, często służącej we dworach innych magnatów, choć wywodziła się od jednego przodka.

Linia szlachecka spotkana w Białej wywodziła się od Stanisława Sobieskiego. Król Jan III zaś pochodził od Jana. Stanisław i Jan Sobiescy byli braćmi, synami Sebastiana z Sobieszyna w pow. stężyckim.

Wiele, wiele lat później nasze miasto zamieszkiwał Stanisław Jan Sobieski potomek Stanisława z Sobieszyna. Jego ojcem był Antoni a matką Aleksandra Dubicka. Ojciec Antoni służył bialskim Radziwiłłom i w roku 1749 przebywał w Białej.

Stanisław Jan Sobieski miał w posiadaniu m.in. miejscowości Radoryż i Krasna koło Białej.

W maju 1789 r. został wyznaczony przez Sejm Czteroletni komisarzem z ziemi stężyckiej do „wynalezienia ofiary z dóbr ziemskich i duchownych”, czyli do przygotowania poboru podatków. Trzymał w zastawie za 20 tysięcy złp. dobra Krasno, położone w pow. brzesko-litewskim, a należące do dóbr bialskich podkomorzego litewskiego Hieronima-Wincentego Radziwiłła. (Andrzej Sikorski, Sobiescy Linia szlachecka w XVI-XX wiek, "Rocznik Liwski" t. 6: 2012/2013).

Stanisław Jan Sobieski miał dwie żony. Z pierwszą, Agnieszką z Koryckich, miał syna Jana Klemensa urodzonego 23 grudnia w 1770 r. w Radoryżu. Akt chrztu został jednak dopełniony w kościele farnym w Białej Podlaskiej w roku 1778 . W parafii św. Anny w 1783 r. ochrzczona została również ich córka Salomea Katarzyna, która jednak zmarła w tym samym roku. Andrzej Sikorski podaje, że Stanisław i Agnieszka mieli jeszcze córkę Franciszkę Rozalię jednak jej akt urodzenia nie znajduje się w księdze parafii św. Anny.

Drugą żoną Stanisława Jana Sobieskiego była Lukrecja Kulesza córka Karola i Marianny Bojemskiej. Według artykułu Andrzeja Sikorskiego mieli tylko jedną córkę Teklę. Lecz jej urodzenie nie jest odnotowane w księdze bialskiej. Z aktów zgonów parafii św. Anny w Białej wynika, że w 1788 roku na cmentarzu przykościelnym został pochowany syn Stanisława i Lukrecji Karol. W 1789 roku zmarł syn tego małżeństwa Józef, lat 3. W roku 1790 urodził się im syn Ignacy Stanisław Dominik, w 1792 roku dopełniono chrztu Jozafata Hiacynta Valentego Sobieskiego syna Stanisława i Lukrecji. Jednak z dokumentów wynika, że i Jozafat zmarł w wieku 3 lat w roku 1795.

Sikorski w swoim artykule napisał, że Stanisław zmarł pomiędzy 1793 a 1813 r., a jego druga żona przed 1813 r. W bialskiej księdze zgonów widnieje zapis, że Stanisław Sobieski zmarł w 1792 r. w Białej. Młoda jeszcze wdowa Lukrecja Sobieska wyszła po raz drugi za mąż w roku 1794 za Ludwika Ułanowskiego.

Syn Stanisława Jan Klemens w 1792 r. występował w imieniu rodziców przeciwko podkomorzemu litewskiemu Hieronimowi Wincentemu Radziwiłłowi w sprawie związanej z zastawem dóbr Krasno (chodzi o miejscowość Krasna). Od 1810 r. Jan był pisarzem aktowym, czyli rejentem kancelarii hipotecznej (notariuszem) i konserwatorem hipotek powiatu stanisławowskiego w województwie mazowieckim. Od tego czasu mieszkał kolejno tam, gdzie znajdowały się siedziby sądu pokoju tego powiatu, to jest w Okuniewie pod nr. hipot. 44, a następnie w Radzyminie, pod nr. hipot. 24. W 1841 r. wylegitymował się ze szlachectwa w Królestwie Polskim. Jan zmarł w Radzyminie dwa dni po swoim ślubie, to jest 7 lipca 1850 r. (A. Sikorski, Sobiescy Linia szlachecka w XVI-XX wiek, „Rocznik Liwski” t. 6: 2012/2013)

Artykuły i źródła:

Andrzej Sikorski: Sobiescy Linia szlachecka w XVI-XX wiek, „Rocznik Liwski” t. 6: 2012/2013